Παρουσίαση βιβλίου

Σύντομη ιστορία του Ελληνικού κράτους

Κρεμμυδάς Βασίλης

Εκδόσεις Καλλιγράφος, 2012

Ένα είδος βιβλίου που κανένας έλληνας ιστορικός δεν τολμά (και δεν καταδέχεται) να γράψει και που η ξένη ιστοριογραφία «δανείζει» συστηματικά στην ξιππασμένη ελληνική. Μια ιστορία για το ευρύτερο κοινό, γραμμένη με αφηγηματικό και όχι αυστηρό επιστημονικό λόγο, χωρίς όμως εκπτώσεις στο επιστημονικό της βάθος. Καταξιωμένος καθηγητής οικονομικής ιστορίας, ο καλός φίλος Βασίλης Κρεμμυδάς (γεννημένος το 1935), καλύπτει δυόμισι αιώνες (1750-2004) σε 200 σελίδες, εντάσσοντας την ιστορία του ελληνικού κράτους στο πλαίσιο των γενικότερων μετασχηματισμών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και νοοτροπίες, με φόντο τις οικονομικές- πολιτικές εξελίξεις και επιλογές και τους εκάστοτε διεθνείς συσχετισμούς, χωρίς να διστάζει να μιλήσει για ευαίσθητα πράγματα και πρόσωπα της εγγύς επικαιρότητας με το όνομά τους.

Ακολουθούν αποσπάσματα από κείμενο του Λυκούργου Αποστόλη (περιοδικό "Σοσιαλισμός από τα Κάτω").

Πράγματι, μπορεί να διαβαστεί από όλους και όλες, ανεξαρτήτως ηλικίας ή μορφωτικού επιπέδου. Δεν θέτει προαπαιτούμενα στους αναγνώστες του.

Αυτό είναι το πρώτο μεγάλο πλεονέκτημα του, από την άποψη ότι δεν έχει εμφανισθεί μέχρι σήμερα ανάλογο -και τολμηρό- εγχείρημα από Έλληνα επιστήμονα και ερευνητή ιστορικό.

Όπως δηλώνει χαρακτηριστικά ο ίδιος ο συγγραφέας στην «Ειδοποίησή» του (σελ. 11), στο βιβλίο αποτυπώνεται «η ματιά του πάνω στην ιστορική ύλη» της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου. Ασφαλώς, όμως, αυτή η δήλωση έχει την ιδιαίτερη σημασία της, όταν πρόκειται για το βλέμμα ενός έμπειρου ερευνητή κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας, όπως και ενός πανεπιστημιακού με μακρά διδακτική θητεία.

Με δεδομένη την περίσσεια «εθνολογίας» που διέκρινε προσφάτως την εκδοτική παραγωγή άλλων Ελλήνων ιστορικών, το άλλο μεγάλο πλεονέκτημα του βιβλίου εμφανίζεται ήδη στον τίτλο του: είναι σημαντικό ότι ο Κρεμμυδάς ενδιαφέρθηκε να παρουσιάσει τη «Σύντομη Ιστορία» είναι του ελληνικού κράτους• όχι του «έθνους» ή γενικώς «της Ελλάδος».

Πρόκειται, δηλαδή, για απόπειρα σκιαγράφησης της πολιτικής ιστορίας της νεώτερης και σύγχρονης Ελλάδας. Για ιστοριογραφία που αποπειράται να διερευνήσει το ζήτημα της πολιτικής εξουσίας και του κράτους, όπως αυτό εμφανίσθηκε, διαμορφώθηκε και εξελίχθηκε μέσα στους τρεις τελευταίους αιώνες στην Ελλάδα.

Με τον συγκεκριμένο τίτλο ο συγγραφέας δηλώνει ότι η πολιτική εξουσία -το ζήτημα του ποιος την έχει, πώς την κέρδισε, ποιος την έχασε- είναι ένα από τα κεντρικά σημεία στο οποίο αποκρυσταλλώνονται οι αντίρροπες και διαμαχόμενες οικονομικές και κοινωνικές δυνάμεις κάθε κοινωνίας μέσα στην ιστορία.

Ο Κρεμμυδάς αυτού του είδους την νεώτερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία αφηγείται. Εντάσσοντας, επιπλέον, στην αφήγηση τα απαραίτητα στοιχεία από το περιβάλλον των ευρύτερων οικονομικών εξελίξεων και μετασχηματισμών των ευρωπαϊκών κοινωνιών, όπως και των εκάστοτε διεθνών συσχετισμών.

Τα τρία πρώτα κεφάλαια αφορούν στην Επανάσταση του 1821, το νεοσύστατο ελληνικό κράτος και την περίοδο της βασιλείας του Όθωνα. Τα τρία μεσαία κεφάλαια καλύπτουν την περίοδο του αστικού εκσυγχρονισμού επί Χαρίλαου Τρικούπη και Ελευθέριου Βενιζέλου, της εδαφικής και πληθυσμιακής επέκτασης της Ελλάδας μέχρι την Μικρασιατική Καταστροφή και τη Δικτατορία του Μεταξά. Τα τρία τελευταία κεφάλαια είναι αφιερωμένα στην Αντίσταση, το μετεμφυλιακό κράτος της Δεξιάς και τη Μεταπολίτευση μέχρι την πτώση της κυβέρνησης Σημίτη.

Οι αναγνώστες πρέπει να λάβουν τοις μετρητοίς την προειδοποίηση του ίδιου του συγγραφέα ότι το βιβλίο αποτελεί τη δική του ματιά για το ιστορικό υλικό που πραγματεύεται.

Θα έλεγε κανείς ότι, απ’ αυτή την άποψη, ήδη από τα κεφάλαια που αφορούν στον αστικό εκσυγχρονισμό των αρχών του εικοστού αιώνα, η αδυναμία του βλέμματος δεν είναι του ιστορικού Κρεμμυδά, αλλά πηγάζει από τις υπόρρητες, αλλά σαφώς εκδηλούμενες στο βιβλίο, πολιτικές του αντιλήψεις και πεποιθήσεις.

Οι απορίες, λοιπόν, και οι «ερωτήσεις ενός εργάτη που διαβάζει», κατά την εύστοχη διατύπωση του Μπρεχτ, στην περίπτωση αυτού του βιβλίου θα μπορούσαν να ξεκινήσουν, για παράδειγμα, ήδη από την περίπτωση του Τρικούπη.

Γιατί, λοιπόν, ενώ ήταν πρωτοπόρο και καινοτομικό το πρόγραμμα των οικονομικών μεταρρυθμίσεων που επιχείρησε, δεν μπόρεσε ο Τρικούπης να κερδίσει «τη συνειδητή συμμετοχή της κοινωνίας» (σελ. 85) ή «δεν μπόρεσε να πείσει την κοινωνία» (σελ. 87); Για «επικοινωνιακούς λόγους» (σελ.87) ή επειδή «οι συνειδήσεις και οι νοοτροπίες είναι που αλλάζουν τελευταίες» (σελ.85), όπως ισχυρίζεται ο συγγραφέας;

Στη συνέχεια: τι σημαίνει «ο Βενιζέλος έβλεπε ότι έφτανε η ώρα που η Ελλάδα έπρεπε να πολεμήσει, όφειλε να διαθέτει ισχυρό στρατό και, προπάντων, εθνική συσπείρωση -μια κοινωνία, τελικά, χωρίς διχασμούς, χωρίς κραδασμούς και με εθνική ομοψυχία» (σελ.95); Ποια κοινωνική δύναμη έκρινε αυτά τα «πρέπει» και αυτά τα «όφειλε»; Ποιοι ήταν οι πολιτικοί της εκπρόσωποι;

Πολύ περισσότερο, όταν ο ίδιος ο Κρεμμυδάς, ιστορικός που δεν πάσχει από το σύνδρομο της πάντα αμυνόμενης μικρής και αδύναμης Ελλάδας, λίγες σειρές πιο κάτω δεν κρύβει ότι η Ελλάδα ξεκίνησε αιφνιδιαστικά την επίθεση του στρατού της το 1912 με κύριο στόχο τη Θεσσαλονίκη.

Στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, αυτού του είδους η πολιτική ανάγνωση του ιστορικού υλικού, αφορά κυρίως στην οκταετία Σημίτη. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Σημίτης είναι ο πρωθυπουργός που έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με τον Τρικούπη και τον Βενιζέλο: «αντιλαϊκιστής», «γνώστης των πραγματικών προβλημάτων, πραγματικός μεταρρυθμιστής», ο οποίος «δεν μάγευε την κοινωνία με ωραία λόγια, δούλευε για την ευημερία της» και «μεθοδικά» για την ανάπτυξη και την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας» (σελ.182).

Ο αναγνώστης κλείνει το βιβλίο και νιώθει ότι βρίσκεται στον αστερισμό ενός είδους ιστοριογραφίας που είναι απολύτως βέβαιο ότι δεν υπήρξε ποτέ η πρόθεση του Κρεμμυδά ως ιστορικού να υπηρετήσει: του είδους των «μεγάλων ανδρών» ως κύριων δημιουργών της ιστορίας.

Αυτό συμβαίνει επειδή ο συγγραφέας κινείται στη βάση της παραδοχής ότι υπάρχει και προοδευτική, «ειρηνική εθνική ιδεολογία» (σελ.85), δηλαδή ιδεολογία που είναι σε θέση να αποτελέσει τον συνεκτικό ιστό όλων των δυνάμεων του έθνους, δηλαδή όλων των κοινωνικών τάξεων, των διαφορετικών οικονομικών συμφερόντων, των διαφορετικών πολιτικών τους εκφράσεων. Και, άρα, μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη.

Αυτό απλώς δεν έγινε ούτε πρόκειται να γίνει ποτέ στην ιστορία: ο ίδιος ο Κρεμμυδάς γράφει, για παράδειγμα, ότι η περίοδος Τρικούπη επέτρεψε στο ελληνικό κεφάλαιο να ζήσει τη δική του belle époque και να μη βιώσει τόσο οδυνηρά την πτώχευση του 1893 (σελ.88). αντιθέτως, η συντριπτική πλειονότητα της κοινωνίας εκείνης της εποχής υπέφερε.

Παρουσίαση μουσικής

336. Septet

BASS FAIRY TALES

SUBWAY MUSIC, 2011

8/8

Ένας σημαντικός δίσκος με πρωταγωνιστή το κοντραμπάσο, του συνθέτη Δημήτρη Οικονομάκη, ο οποίος είναι η ψυχή του συγκροτήματος «Ομαδική απόδραση».

Ο ίδιος γράφει:

Το Bass Fairy Tales είναι το αποτέλεσμα της τρίχρονης ενασχόλησής μου με το κοντραμπάσο με δοξάρι. Με δάσκαλο τον Τάκη Καπογιάννη, πρώτο κοντραμπάσο της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών.

Ξεκίνησε σαν ένα αστείο στο μάθημα. “Αφού δεν υπάρχουν πολλά ωραία κομμάτια για κοντραμπάσο θα γράψω εγώ.” είπε ο “μαθητής”. Το πρώτο κομμάτι ενθουσίασε τον “δάσκαλο” και σε διάστημα δυο περίπου μηνών το Bass Fairy Tales είχε ολοκληρωθεί. Με τον Καπογιάννη στο δοξάρι και έμενα στο pizzicato και στην κλασική κιθάρα.

Το Bass Fairy Tales διηγείται 8 ιστορίες, αναδεικνύοντας την βαθιά, βραχνή, ρωμαλέα και παραπονιάρικη φωνή του οργάνου. Η πρώτη ιστορία (Solo) είναι ένας μοναχικός περίπατος. Σε κάθε καινούργια ιστορία προστίθεται ένας συνομιλητής : κιθάρα (duet), φλάουτο (trio), ακορντεόν, σαξόφωνο (quartet), πιάνο (quintet), ντραμς (sextet). Η παρέα ολοκληρώνεται με τον ερχομό του όμποε (septet) σε ένα απρόσμενο ζεϊμπέκικο. Για να κλείσει με ένα μοναχικό απολογισμό (Solo pizz).

Το Bass Fairy Tales πλουτίζει την σχετικά φτωχή φιλολογία του κοντραμπάσου. Δεν είναι όμως ένας “μπασιστικός” δίσκος. Το κοντραμπάσο συνδιαλέγεται ισότιμα με τα αλλά όργανα, με μοναδικό γνώμονα τη μουσική πληρότητα.

Το Bass Fairy Tales κινείται στον ευρύτερο χώρο της τζαζ, όσον αφορά την αρμονική αντίληψη, τον αυτοσχεδιασμό και την ρυθμική αίσθηση, αλλά συζητάει με τον Bach, τον Debussy, τον Segovia, τον Piazzola και είναι βουτηγμένο σε ένα λυρικό μεσογειακό ρομαντισμό.

Το Bass Fairy Tales είναι ένας δίσκος συνόλου. Οι εξαιρετικοί μουσικοί, συνταξιδιώτες μου στο μουσικό σχήμα “Απόδραση” και νέοι φίλοι, έδωσαν άλλη πνοή και χρώμα στην αρχική ιδέα. Οι αυτοσχεδιασμοί τους αποτελούν μια πραγματική “σύνθεση μέσα στην σύνθεση”.

Παίζουν οι :

Τάκης Καπογιάννης: κοντραμπάσο με δοξάρι

Δημήτρης Οικονομάκης: κοντραμπάσο πιτσικάτο, κλασική κιθάρα

Σοφία Μαυρογενίδου: φλάουτο

Ηρακλής Βαβάτσικας: ακορντεόν, ακορντίνα

Τάσος Φωτίου: σοπράνο σαξόφωνο

Γιώργος Κατσάνος: πιάνο, βιμπραντονεόν

Σπύρος Μοσχούτης: ντραμς

Ξενοφών Συμβουλίδης: όμποε

Παρουσίαση μουσικής

335. Μιά Παναγιά

ΠΡΩΤΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ

MINOS ΕΜΙ, 1965

Ο δίσκος αυτός περιέχει συλλογή τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι της περιόδου 1961 – 1964.

Το συγκεκριμένο κομμάτι με τίτλο : «Μιά Παναγιά» γράφτηκε για την ταινία του Ηλία Καζάν AMERICA AMERICA (1963), αλλά στην ταινία ακούγεται η ορχηστρική του μορφή. Η εκτέλεση του τραγουδιού από τον Λάκη Παππά ηχογραφήθηκε τον Ιανουάριο του 1964 και είναι το μόνο τραγούδι της συλλογής που εκδίδεται για πρώτη φορά. Οι στίχοι γράφτηκαν από τον Νίκο Γκάτσο.

Ο λόγος της επιλογής του τραγουδιού δεν είναι η σπανιότητα του, αφού οι περισσότεροι Έλληνες σίγουρα το γνωρίζουν. Απλώς είναι το 1^ο τραγούδι που θυμάται να άκουσε ο υποφαινόμενος στην συνειδητή ζωή του (ετών τεσσάρων).

Μια Παναγιά,

μιαν αγάπη μου έχω κλείσει

σ’ ερημοκλήσι αλαργινό.

Κάθε βραδιά

της καρδιάς την πόρτα ανοίγω,

κοιτάζω λίγο και προσκυνώ.

Πότε θα `ρθει, πότε θα `ρθει

το καλοκαίρι;

Πότε τ’ αστέρι θ’ αναστηθεί;

Να σου φορέσω στα μαλλιά

χρυσό στεφάνι,

σαν πυροφάνι σ’ ακρογιαλιά.

Μια Παναγιά,

μιαν αγάπη μου έχω κλείσει

σ’ ερημοκλήσι αλαργινό.

Κάθε βραδιά

της καρδιάς την πόρτα ανοίγω,

δακρύζω λίγο και προσκυνώ.

Παρουσίαση μουσικής

334. Σαν οίκτος

TO BE SAFE

ΕΜΙ, 2009

Οι αδερφές Βουγιουκλή  από την βόρεια Ελλάδα είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση καλλιτεχνών. Τραγουδούν συνήθως σε διφωνία, και συχνά a cappella. Σοπράνο κολορατούρα η Ελένη και βαθύφωνος η Σουζάνα. Εκτός από την επιτυχημένη απόδοση παραδοσιακών τραγουδιών από την Ελλάδα, αλλά και από όλο τον κόσμο έχουν και προσωπικές δημιουργίες. Τον δίσκο με τον τίτλο «To be safe», δικής τους παραγωγής, χαρακτηρίζουν οι ίδιες «γέννημα θρέμμα της Ελλάδας της κρίσης, μια σπονδή στην παγκόσμια πεντατονία». Το συγκεκριμένο κομμάτι στο ύφος των  spirituals έχει τίτλο «Σαν οίκτος», σύνθεση της Σουζάνας σε στίχους της Ελένης.

Σαν οίκτος προσπερνώ

ανάσα για να βρω

στη φυλακή μου

μόνη κι εγώ μαζί σου

χέρι βαστάει η σιωπή σου

κι ένα σεισμό

φρόνιμη κοινωνία

μ’ έκαψες στα θρανία

κουρνιάζει μ’ ατονία

στη θεία τιμωρία

και κρίνει για να μην κριθεί

κάνεις σωστά κυρία

που πας με τη μανία

να πας στον άλλο δά, τον ποταπό

φρόνιμη κοινωνία

κρύβεις μιαν ειρωνεία

Παρουσίαση μουσικής

333. Έρημα βουνά

ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ

ΕΜΙ, 2009

Μουσική και τραγούδια του Γιάννη Αγγελάκα για την ταινία του Παντελή Βούλγαρη "Ψυχή Βαθιά". Το 1949, τρίτη και τελευταία χρονιά του Εμφυλίου πολέμου, ο Βλάσης και ο Ανέστης, δυο νεαρά αδέρφια, βρίσκονται σε αντίπαλα στρατόπεδα στα βουνά της Δυτικής Μακεδονίας.. Όπως σημειώνει ο σκηνοθέτης: "Η μουσική του Γιάννη Αγγελάκα περπατάει τους τόπους της ιστορίας και μας τους φέρνει στο σήμερα αφήνοντας στο αυτί και στην σκέψη μας, απαλά και λιτά, το θρήνο, το σεβασμό, τον καημό." Στην ηχογράφηση συμμετείχαν,  το πολυφωνικό σχήμα ΔΙΩΝΗ, η παραδοσιακή ορχήστρα  «Λόζιος κι’ η Ανακατωσιά». Την ενορχήστρωση έκαναν ο Γιάννης Αγγελάκας και ο Νίκος Βελιώτης.

Έρημα βουνά
Αστρα σκοτεινά
Που ήσυχα η καρδιά σας κλαίει

Σας ακούω κρυφά
Σας μετράω ξανά
Κι η φωτιά μου σιγοκαίει

Παρουσίαση μουσικής

332. Νανούρισμα

ΡΙΑΔΗΣ ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΕΡΓΑ Ι

LYRA, 1996

Ο Αιμίλιος Ριάδης (1880 - 1935) ήταν  Έλληνας ποιητής και συνθέτης, που έζησε στο Μόναχο, το Παρίσι & την Θεσ/κη. Η επαφή του με συνθέτες της νεότερης γαλλικής σχολής όπως ο Μ. Ραβέλ άσκησαν σημαντική επίδραση στη διαμόρφωση του μουσικού του ύφους, στο οποίο συναντάται διάχυτο το ιμπρεσσιονιστικό στοιχείο. Το συγκεκριμένο κομμάτι για βιολί και πιάνο γράφτηκε το 1908 & έχει τίτλο «Νανούρισμα». Παίζουν οι : Δ.Ευνουχίδου (πιάνο), & Γ.Δεμερτζής (βιολί).

Παρουσίαση βιβλίου

Ελλάδος ελάσσων ιστορία

Μια ουμανιστική ματιά στην ταραγμένη ιστορία των Ελλήνων

Pedro Olalla

Εκδόσεις Παπαζήση, 2012

Η "Ελλάδος Ελάσσων Ιστορία" αντλεί πληροφορίες από τις ιστορικές πηγές για να διατυπώσει με λογοτεχνικό τρόπο μια συλλογή από ανθρώπινες χειρονομίες: αποφάσεις, μαρτυρίες, δείγματα συμπεριφοράς, πρόσωπα και γεγονότα από τη "δεύτερη γραμμή" της ιστορίας, που φωτίζουν συγκινητικά τη διαμόρφωση και την επιβίωση της ουμανιστικής στάσης από την Αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Σημερινές εικόνες από διάφορες γωνιές της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Συρίας, της Αιγύπτου, της Δυτικής Ευρώπης ή της μακρινής Μεσοποταμίας, μας φέρουν κοντά σε στιγμές της ζωής περισσότερων από εκατό ιστορικών προσώπων στις οποίες αποδεικνύεται η μεγαλοφροσύνη, η χαμέρπεια ή η ασυνέπειά τους. Ο Αριστοτέλης στο Νυμφαίο της Μίεζας, ο Πολύβιος στο πλοίο προς την εξορία, η Δάμαρις στον Άρειο Πάγο, η Αθηναΐς στις πύλες των Ιεροσολύμων, ο Μεθόδιος στη Μοραβία, ο Ιμπν Κούρα στο μακρινό Χαράν, ο Πλήθων στην επιστροφή του στον Μυστρά, ο Μοντέν στη βιβλιοθήκη του στο Περιγκόρ, ο Εβλιά Τσελεπή στην Ακρόπολη των Αθηνών, ο Λοχαγός Ληκ στα βουνά της Αρκαδίας, ο Ντελακρουά στο ατελιέ του στο Παρίσι... Μια σφριγηλή αφήγηση συγκλονιστικών και άγνωστων επεισοδίων, που μας βοηθούν να σκεφτούμε και συνάμα να νιώσουμε. Ενάντια στο αναμενόμενο, η "Ελλάδος Ελάσσων Ιστορία" δεν είναι κατά βάθος η ιστορία μιας χώρας, ενός λαού ή ενός εδάφους. Όπως στην Ιστορία που συνέθεσε ο Ηρόδοτος, οι πρωταγωνιστές δεν είναι ούτε οι Έλληνες ούτε οι Πέρσες: είναι οι άνθρωποι, όλοι οι άνθρωποι. Η ανάγνωσή τους μας εφιστά την προσοχή στο εύθραυστο του πολιτισμού· μας θυμίζει ότι οι κατακτήσεις του είναι εφήμέρες και ότι πρέπει να προασπίζονται κάθε μέρα που ξημερώνει· μας βοηθά να αντιληφθούμε πως ο μόνος εφικτός πολιτισμός είναι εκείνος που ενώνει τους ανθρώπους ενάντια στην βαρβαρότητα.

Η λιγότερο ένδοξη, η πιο ανθρώπινη όψη, αποσπάσματα που παρουσιάζονται έτσι όπως είναι αυτόνομα, και φάσεις από τις οποίες απουσιάζουν οι συντριπτικές προσωπικότητες και καθοριστικά γεγονότα, κοντολογίς, η άλλη πλευρά συμπυκνώνεται στα λόγια του Πλούταρχου: «…διότι δεν είναι στις επιφανέστερες πράξεις όπου η αρετή και η ευτέλεια γίνονται αντιληπτές. Πολλές φορές, κάτι το ξαφνικό, μια κουβέντα ή ένα αερολόγημα, δείχνουν το ποιόν των ανθρώπων καλύτερα απ’ τις αιματηρές μάχες, τα πυκνά στρατεύματα ή τις εξουθενωτικές πολιορκίες».

Αυτή την άποψη χρησιμοποιεί ο ελληνιστής, καθηγητής και συγγραφέας Πέδρο Ολάγια, για να εξηγήσει πώς έχει γραφτεί τούτη η ιστορία της Ελλάδας. Η «Ελάσσων» ιστορία είναι μια συλλογή από ανθρώπινες χειρονομίες στις οποίες ξεχωρίζουν η μεγαλοσύνη αλλά και η αχρειότητα, η αλαζονεία και η παραλογιά, αλλά και η αντίσταση στη βαρβαρότητα.

Τα πρόσωπα και τα γεγονότα της «δεύτερης γραμμής» της ιστορίας αντλούνται από τις πηγές και φωτίζουν συγκινητικά τη διαμόρφωση και την επιβίωση της ουμανιστικής στάσης από τον Όμηρο ώς τις μέρες μας.

Ο Θανάσης Βασιλείου γράφει:

Ο Ολάγια, με σφριγηλή αφήγηση συγκλονιστικών και άγνωστων επεισοδίων, χαρίζει το αποτέλεσμα μιας γραφής, που από τη μια εστιάζεται στην αναστοχαστική μεθοδολογία της ιστορίας και, από την άλλη, εδράζεται στην ικανότητα του ιστορικού να ταξιδεύει τον αναγνώστη του - ή αλλιώς, ένα βιβλίο προφανούς ευρυμάθειας και προσωπικού στυλ.

Μια περιήγηση γεμάτη φραγκμέντα, ιστορίες σύντομες, λιγότερο προκλητικές και περισσότερο διδακτικές σε μια σπουδή να καλλιεργηθεί η κριτική αντίληψη, αυτή που θα επιτρέψει με τη σειρά της μια νέα κατανόηση του «τι είναι πολιτισμός», «τι είναι Ιστορία» και, κυρίως, τι είναι ο άνθρωπος ως υποκείμενο και αντικείμενό της.

«Γράφοντας τούτο το βιβλίο», λέει ο Ολάγια, «συνειδητοποίησα ακόμη περισσότερο ότι η εικόνα που έχουμε συνήθως για την ιστορία ζητά να επαναπροσδιοριστεί με λιγότερο μένος και περισσότερη ταπεινοφροσύνη.

Η ιστορία που μας διηγούνται απεχθάνεται συχνά τις αποχρώσεις· κι όμως, τις χρειάζεται για να προσεγγίσει την αλήθεια. Μια προσωπική ανάγνωση όσων συνέβησαν, μακριά από τον θόρυβο ιδεολογιών και φονταμενταλισμών, θα όφειλε να είναι ένα φιλόξενο καταφύγιο όπου να μπορούμε να είμαστε ξανά ειλικρινείς».

Όταν κάποιος προτείνει σύντομα ερμηνευτικά ιστορήματα, με συγκεκριμένη «επιλογή θέσης» υπέρ ενός συνεκτικότερου κοινωνικού δεσμού, δείχνει ένα μονοπάτι «ιστορικής» συμπόρευσης με τις συνέπειες του ουμανισμού στον καθ’ ημάς πολιτισμό. Ο Ολάγια στο «Ελλάδος ελάσσων ιστορία» καθιστώντας ορατές ορισμένες κρυμμένες πριν, αποσιωπημένες ή αχρηστευμένες όψεις του παρελθόντος, δίνει -το δίχως άλλο- όχι μόνον νέες χειραφετητικές ιδέες, αλλά ένα πολύτιμο δώρο με πρακτική αξία στο δύσκολο παρόν.

Και το επιτυγχάνει, γιατί συνέχεια θυμίζει τις σπερματικές δυνατότητες, εκείνες που, ίσως, έχουν ξεχαστεί σε μια Ελλάδα κουρασμένη και αποπροσανατολισμένη, αλλά και σε μια Ευρώπη ηλικιωμένη, οικονομισμένη και ασυνάρτητη: θυμίζει ότι εδώ έχουν γεννηθεί όλα τα καλά αλλά και όλα τα κακά, η Aναγέννηση, ο Ουμανισμός αλλά και οι πόλεμοι - και ότι αυτό είναι το σημείο από το οποίο ξεκινά η κάθε ιστορία και εκείνο στο οποίο επιστρέφει. Ιστορία ή, καλύτερα, ιστορίες κατάλληλες για δασκάλους.

Ο Νίκος Βατόπουλος γράφει:

Έχει το χάρισμα του αφηγητή ο Πέδρο Ολάγια. Η μεγάλη του αγάπη στο ελληνικό πνεύμα τον έχει κάνει Αθηναίο πολίτη από το 1994 και δημιουργό μιας σειράς έργων, βιβλίων και ντοκιμαντέρ, τα οποία έχουν, όλα, την προσωπική του σφραγίδα. Όσοι γνωρίζουν τον Πέδρο, μέσα από τις πολλές δραστηριότητές του, εκπλήσσονται που ένας Ισπανός από το Οβιέδο προσφέρει τόσες υπηρεσίες στην Ελλάδα με κίνητρο μόνο το ιστορικό ενδιαφέρον και την ανιδιοτελή αγάπη. Τα ελληνικά του είναι υψηλού επιπέδου (έχει συντάξει ανάμεσα σε άλλα και το «Νέο Ελληνο-Ισπανικό Λεξικό») και η ματιά του τόσο διεισδυτική που φέρνει στην επιφάνεια ανεπαίσθητους ψιθύρους της ιστορίας και ελαφρές πατημασιές.

Όπως στο νέο του βιβλίο, που με τον ευγενή όσο και υπαινικτικό τίτλο «Ελλάδος Ελάσσων Ιστορία», ανασύρει από τα βάθη του χρόνου 150 ιστορικά πρόσωπα σε άγνωστα, ως επί το πλείστον, κεφάλαια και τα φωτίζει μέσα από ένα διαφορετικό φως. Το εύρημα του Πέδρο Ολάγια αυτή τη φορά είναι η δημιουργία μιας ανθρωποκεντρικής ανάγνωσης όχι της γραμμικής Ιστορίας («όχι της ιστορίας ενός εδάφους», όπως λέει), αλλά της ιστορίας του ελληνικού πνεύματος.

Βασική θέση του Πέδρο Ολάγια, εκφρασμένης και στο παρελθόν σε άλλα πολύ σημαντικά έργα του όπως ο «Μυθολογικός Ατλας της Ελλάδας» και «Ευδαίμων Αρκαδία», είναι ότι το πνεύμα του ελληνικού πολιτισμού διαχέει και διαπερνά και άλλες κουλτούρες στην ευρύτερη ζώνη της Μεσογείου αλλά και πέραν αυτής, στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη και Ασία. Γι’ αυτό και στη νέα «Ελάσσονα Ιστορία» του, που είναι ένα κράμα ιστορικού, λογοτεχνικού και εικονογραφημένου βιβλίου, ο Πέδρο Ολάγια εξακτινώνει μία διαδρομή που περιλαμβάνει, ενσωματώνει και υπονοεί μία γεωγραφική ακτίνα και ένα ιστορικό τόξο από τον Ατλαντικό ως την Κίνα.

Αυτός ο ειρηνικός θρυμματισμός της συμβατικής ανάγνωσης του ελληνισμού φαίνεται να ενισχύει και να αναδιατυπώνει τις βασικές αρχές μιας εν πολλοίς εναλλακτικής πρότασης για την επικοινωνία του ουμανισμού σε ένα ευρύτερο, σύγχρονο ακροατήριο.

Ο Πέδρο Ολάγια σπεύδει να προφυλάξει το έργο του από το κόκκινο μαρκαδοράκι των σχολαστικών επιστημόνων. Όχι ότι επιχειρεί ακρότητες, το αντίθετο. Αλλά αναλαμβάνει το βάρος και την ευθύνη να μοιραστεί τη συγκίνησή του με ένα τρόπο που δύσκολα θα επέλεγε ένας Έλληνας. Απαλλαγμένος, προφανώς, ως Ισπανός πολίτης από τον νάρθηκα μιας ελληνικής εκπαίδευσης - σύμφωνα με τα κρατικά πρότυπα, ο Ολάγια φέρει το πνεύμα του ελληνικού πολιτισμού χωρίς να τον βαραίνει η αμηχανία του άμεσου κληρονόμου και διαχειριστή του.

Αλλά αυτή ακριβώς είναι η φλέβα που χτυπάει το σύνολο του έργου του Ολάγια, κίνηση εμφανής και στα σπουδαία σε έρευνα και εκτέλεση τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ του (π.χ. «Οι τόποι των μύθων»). Ως Ευρωπαίος, διαποτισμένος από την ελληνολατινική παράδοση, ο Ολάγια θέλει να πείσει τους Έλληνες ότι η κληρονομιά του ουμανισμού είναι κοινή και ότι τα ίχνη του ελληνικού πνεύματος εκπορεύονται μεν από τον φυσικό χώρο της Ελλάδας, αλλά αποτελούν δομικά στοιχεία πολλών συγγενών πολιτισμών.

Η «Ελλάδος Ελάσσονα Ιστορία» ... είναι μια καλεισδοσκοπική πινακοθήκη, το συμπύκνωμα της οποίας ανασυνθέτει σαν ένα βυζαντινό ψηφιδωτό τη στάση των «ολίγων» της Ιστορίας, που, όμως, στην προκειμένη περίπτωση, μετατρέπεται σε υπόθεση των πολλών.

Αν και όλα τα κεφάλαια είναι γραμμένα στο τρίτο πρόσωπο, αυτό που ακούει ο αναγνώστης είναι «η φωνή του πρωταγωνιστεί με τη ματιά του αφηγητή». Είναι το εύρημα του συγγραφέα που γεφυρώνει τους ιστορικούς τόπους και τις διαφορετικές «θερμοκρασίες» των προσώπων με ένα βλέμμα που έχει αφετηρία την ηθική ποιότητα της Ιστορίας. Ένα βιβλίο αυστηρά ιστορικό ως προς το περιεχόμενο, όπως λέει ο συγγραφέας, και λογοτεχνικό ως προς τη μορφή. Διαβάστε πώς ο ίδιος ο Ολάγια διατυπώνει μια σκέψη του στον πρόλογο του βιβλίου του: «Δεν είναι εύκολο να γράψει κανείς Ιστορία: συχνά, ό,τι θεωρούσαμε αληθές παραπαίει και ραγίζει μόλις διεισδύσουμε λίγο βαθύτερα σε αυτό. Σε ό,τι αφορά τούτο το βιβλίο, όσα εξιστορούνται εδώ έχουν συμβεί. Και αν όχι ακριβώς με αυτό τον τρόπο, τουλάχιστον είναι βέβαιο ότι επηρέασαν τη μετέπειτα Ιστορία σαν να είχαν γίνει έτσι, και είναι κι αυτός ένας ακόμη τρόπος για να συμβαίνουν τα πράγματα».

Τα ζητήματα που φέρνει στο φως αυτό το βιβλίο του προσδίδουν τον χαρακτήρα ενός άτυπου μανιφέστου για την αγάπη της Ιστορίας και των ανθρώπων. Είναι μια πράξη παρηγορητική και μαζί, ενθαρρυντική.

Ο Ξενοφών Μπρουντζάκης γράφει:

Η μελέτη της Ιστορίας από μόνη της περιέχει κάτι το πομπώδες, μιας και επικεντρώνεται στο δυνητικά σημαντικό γεγονός του παρελθόντος. Ένα γεγονός του οποίου η αφήγηση, δίχως να ομολογείται ή να παρουσιάζεται ως προαπαιτούμενο, είναι μεγαλοπρεπής. Αυτό που διασώζεται στη μνήμη είναι το σημαντικό, το καθοριστικό, το κυρίαρχο, που χαρακτηρίζει την εποχή. Γενικότερα στην ιστορία, η λεπτομέρεια μοιάζει να είναι απεχθής και κακός σύμβουλος. Αυτή την πλευρά έρχεται να αναδείξει με τόλμη και πρωτοτυπία ο συγγραφέας, ανατρέποντας τις στερεότυπες εκείνες αντιλήψεις που θέλουν ενδιαφέρουσα τη «φωνακλάδικη» αντίληψη των ιστορικών συμβάντων. Σε αυτόν τον πολύ αξιόλογο τόμο, ο συγγραφέας ανασύρει από τη σκιά της Ιστορίας χαμένες λεπτομέρειες, υποτιμημένα γεγονότα, όλον εκείνο τον μυστικό κόσμο που στηρίζει το ογκώδες ιστορικό γεγονός, δίνοντάς μας μια πολύ ζεστή και οικεία αντίληψη του παρελθόντος χρόνου. Ο συγγραφέας με την καταγραφή σχεδόν απολεσθέντων ιστορικών εντυπώσεων μοιάζει να διασώζει εκείνες τις πτυχές που φωτίζουν τον κόσμο διαφορετικά. Ο Pedro Olalla στοχεύει στο να «ψυχολογήσει» την κάθε εποχή μέσα από μια μικρής κλίμακας καθημερινότητα, που έχει το χάρισμα ωστόσο να αναδεικνύει το ουσιώδες – εκείνο το ιστορικό πεπραγμένο που διαφεύγει την προσοχή. Έτσι έχουμε μια κομματιαστή αφήγηση ιστορικών λεπτομερειών που αναδεικνύουν τη γνώση μας για την εποχή. Η αφήγηση της μικρής κλίμακας χαρίζει βαθύτητα στην αίσθηση ενός γεγονότος, ενός προσώπου, μιας εποχής, ενός συμπεράσματος. Στον τόμο επιχειρείται μια διαχρονική καταγραφή του Ελληνισμού, από γεγονός σε γεγονός, από τόπο σε τόπο, από χρόνο σε χρόνο. Έτσι έχουμε ένα εντυπωσιακά αποσπασματικό μωσαϊκό μιας ιστορικής διαδρομής από τις λεπτομέρειες ενός λαού.

Παρουσίαση μουσικής

331. Η Μάγια

ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΣΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

ΕΚΔ. ΚΟΧΥΛΙ, 1996

7/32

Ο Βασίλης Παπανικολάου είναι δάσκαλος και ερασιτέχνης μουσικός. Με τη διπλή αυτή ιδιότητά του εξέδωσε τον δίσκο με παιδικά τραγούδια που έχει τίτλο "Από το ποίημα ...στο τραγούδι". Ένα έργο χρηστικό για τις διδακτικές ανάγκες των μαθητών και των δασκάλων του δημοτικού σχολείου. Υλοποίησε έτσι την ιδέα να βάλει μουσική πάνω στα πιο αγαπημένα και γνωστά ποιήματα που περιέχονται στη σειρά των βιβλίων "Η Γλώσσα μου" για όλες τις τάξεις του δημοτικού. Στον δίσκο μελοποιείται πλειάδα μεγάλων αλλά και μικρότερων, παλαιότερων αλλά και σύγχρονων ποιητών μας, όπως ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, ο Βασίλης Ρώτας, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Δημήτρης Στασινόπουλος, ο Τέλλος Άγρας, ο Νίκος Ποριώτης, η Ρίτα Μπούμη-Παπά ο Ευγένιος Τριβιζάς κ.α.

Η μουσική του Παπανικολάου είναι απλή και λειτουργική. Προκύπτουν έτσι τραγούδια ευχάριστα και εύληπτα, που τραγουδιούνται εύκολα και αυθόρμητα.

Ερμηνεύουν οι: Μαργαρίτα Ψαραύτη-Παπανικολάου, Βασίλης Παπανικολάου, Ιωάννα Μιχαηλίδου, Σοφία Νοητή, Κλέων Αντωνίου, Χρήστος Ταμπουρατζής, Μαρία Αλιμαντήρη, Γιώργος Σκούρτης, Άγγελος Αγγουράκης και Ευγένιος Κωστής.

Η ενορχήστρωση έγινε από τον Βασίλη Μούστο, τον Χρήστο Ταμπουρατζή και τον συνθέτη. Κιθάρα παίζουν ο Χρήστος Ταμπουρατζής και ο Δημήτρης Πασχάλης, ενώ στο μπουζούκι είναι ο Γιάννης Αργυρός.

Στο εμπόριο κυκλοφόρησε ο δίσκος σε μορφή CD περιέχοντας ένα μέρος μόνο του συνολικού υλικού, δηλαδή 24 από τα 69 τραγούδια. Παράλληλα διανεμήθηκε στα σχολεία η ολοκληρωμένη εκδοχή του έργου σε διπλή κασέτα (κείμενο & ανακάλυψη του Δημήτρη Κωστούλα, βασικού τροφοδότη της «Πολιτείας»).

Το συγκεκριμένο τραγούδι βασίζεται στο γνωστό ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη (γνωστό κυρίως από την μελοποίηση του από τον Μίκη Θεοδωράκη).

Η Μάγια

Η Πούλια πόχει εφτά παιδιά
μέσ’ απ’ τους ουρανούς περνά.
Κάποτε λίγο σταματά
στο φτωχικό μου και κοιτά.
Γεια σας τι κάνετε; Καλά;
Καλά. Πώς είναι τα παιδιά;
Τι να σας πω εκεί ψηλά τα
τρώει τ’ αγιάζι κι η ερημιά.
Γι αυτό πικραίνεσαι κυρά,
δε μου τα φέρνεις εδωνά;
Ευχαριστώ μα `ναι πολλά
θα σου τη φάνε τη σοδειά.
Δώσε μου καν την πιο μικρή
τη Μάγια την αστραφτερή.
Πάρ’ την λοιπόν κι έχε στο νου
πως θάσαι ο άντρας τ’ ουρανού.
Είπε, και πριν βγάλω μιλιά
μου την καρφώνει στα μαλλιά
Λάμπουνε γύρω τα βουνά,
τα χέρια μου βγάνουν φωτιά.
Κι η Πούλια πόχει εφτά παιδιά
φεύγει και μ’ αποχαιρετά.

Παρουσίαση μουσικής

330. Giovedi

COLOURS FROM HOME

Προσωπική έκδοση, 2013

9/9

O Ευάγγελος Σακκάς, νεαρός γιατρός στο Βέλγιο, εκτός από το να ξε-γεννάει παιδιά (δια της μαιευτικής) γεννάει και υπέροχες μελωδίες. Παίζοντας πιάνο, κλαρινέτο, κιθάρα και βιολοντσέλο, έχει και το θείο χάρισμα της συνθετικής μουσικής τέχνης. Πρόσφατα διέβη τον Ρουβίκωνα και αυτο-εξεδώθη δισκογραφικά.

Να τι έγραψε στην «Πολιτεία» από τις ψυχρές Βρυξέλλες:

ΟΞ: Δώσε μας μερικές πληροφορίες σχετικά με το θεατρικό, που ουσιαστικά υπήρξε και το έναυσμα αυτής της συνθετικής δράσης.

ΕΣ: Πριν περίπου ένα χρόνο, η σκηνοθέτις Χαλκιά Ειρήνη, η οποία πλέον ζει στις Βρυξέλλες, αποφάσισε να ερμηνεύσει διαφορετικά το έργο «Όρνιθες» του Αριστοφάνη και να του δώσει αρκετά οικολογικά αλλά και κοινωνικά μηνύματα. Τότε έτυχε να γνωριστούμε και μου ανέθεσε τη μουσική επένδυση. Έργο δύσκολο αν αναλογιστεί κανείς τις Χατζιδακικές μου καταβολές και την προσπάθεια να κάνω κάτι διαφορετικό.

ΟΞ: Θέλεις να εξηγήσεις την ονομασία της συλλογής; Το «from home» φυσικά εκφράζει το νόστο. Αλλά γιατί «colours»;

ΕΣ: Η ζωή σε μία πόλη όπως οι Βρυξέλλες, όπου ο κανόνας είναι η πολυπολιτισμικότητα αλλά και το καθημερινά γκρίζο τοπίο, συχνά καταλήγει να χάνει τις όμορφες αναμνήσεις, ήχους και χρώματα της χώρας καταγωγής. Όλα τελικά είναι χρώματα όταν κανείς αναπολεί την πατρίδα του και η μουσική μου μια προσπάθεια να χρωματίσει την καθημερινότητά μας με "έντονη διάθεση ερωτική" όπως λέει και ένας φίλος στιχουργός.

ΟΞ: Πόσα από τα κομμάτια προέρχονται από τη μουσική σου για τον έργο του Αριστοφάνη;

ΕΣ: όλα εκτός από το «December» και το «Giovedi».

ΟΞ: Γράψε μας πως επέλεξες τους τίτλους σε κάθε κομμάτι ένα-ένα.

ΕΣ: Λοιπόν, καταρχάς οι τίτλοι είναι σε διάφορες γλώσσες, απότοκο της προαναφερθείσας πολυ-πολιτισμικότητας.

1 Ballo dei ragazzi, ο χορός των παιδιών. Ουσιαστικά συνόδεψε το κλείσιμο της παράστασης όπου παιδιά και Θεοί χορεύουν σε ένα μοτίβο ελληνικό και αλέγκρο.

2 Drops. Οι σταγόνες μου ήρθαν ως ψηφιδωτό χρωμάτων. Σαν πολλές σταγόνες να πέφτουν και να χρωματίζουν τη σκηνή, άλλοτε χαρούμενα και άλλοτε πολύ μελαγχολικά

3 Rossignol. Είναι το θέμα που συνόδευσε την είσοδο της αηδόνας στη σκηνή. Γλυκό, νοσταλγικό γεμάτο πόνο, όπως άλλωστε & η ιστορία της αηδόνας.

4 Rossignol 2. Η αηδόνα έχει εισέλθει στο χώρο και πλέον - με την παραμυθένια φωνή της Δήμητρας Τσίγκα - μας ταξιδεύει στη χώρα της.

5 Giovedi. Καμία σχέση με το θεατρικό αν και ένα μοτίβο το χρησιμοποίησα (κάποια δευτερόλεπτα και για το θέατρο. Το όλον ξεκίνησε από μια προσπάθεια να μελοποιήσω ένα ποίημα του αγαπημένου Σεφέρη ονόματι «Πέμπτη». Η προσπάθεια άκαρπη αλλά η μελωδία καλή. Ένα μοντέρνο ζεϊμπέκικο εναλλασσόμενο με μία μελωδία εξωτική και όλα για ένα φινάλε απρόσμενο και δυναμικό. Δεν ξέρω, μου αρέσει πολύ αυτό το κομμάτι!

6 Valse des petits oiseaux, το αγαπημένο μου βαλς. Τα πουλιά χορεύουν «στήνοντας» την Νεφελοκοκκυγία και εγώ «στήνω» ένα βαλς.

7 Itys. Οι Λουκάς Πανουργιάς και Μαρία Βλαχοπούλου ερμηνεύουν τη θλιμμένη ιστορία του Ίτυ. Ο `Ιτυς ή `Ιτυλος ήταν γιος του Τηρέα, βασιλιά της Θράκης, και της Αηδόνας, σύμφωνα με μία από τις εκδοχές του μύθου της τελευταίας, κατά την οποία ήταν κόρη του Πανδίονα. Η Αηδόνα, που λεγόταν τότε Πρόκνη, για να εκδικηθεί τον σύζυγό της, επειδή είχε βιάσει την αδελφή της Φιλομήλα, σκότωσε τον Ίτυ και έδωσε στον Τηρέα να φάει το κρέας του παιδιού του! Ο Τηρέας αντιλήφθηκε το αποτρόπαιο έγκλημα και κυνήγησε τις δύο αδελφές, που έφθασαν ως τους πρόποδες του Παρνασσού. Τότε η Αηδόνα μεταμορφώθηκε από τους θεούς στο ομώνυμο πουλί και θρηνεί από τότε μετανιωμένη τον σκοτωμό του Ίτυ.

8 December. Άσχετο με το θεατρικό. Ο  ιταλός κλαρινετίστας μας Ciriolo Emanuele γιόρτασε πέρσι τα 40 του χρόνια τον Δεκέμβριο και προς τιμήν του έγραψα ένα βαλς που ερμηνεύσαμε στη γιορτή του.

9 Raccolta. Όλα ξεκίνησαν από ένα ποίημα-αριστούργημα της Καίτης Κανδηλώρου ονόματι «Λεύκωμα». Προσπάθησα να το μελοποιήσω. Στο τέλος θεώρησα ότι την αδικώ και θα χαλούσα το κείμενο. Αποφάσισα όμως να κρατήσω τη μουσική η οποία μου άρεσε πολύ. Περίεργες συγχορδίες και γενικά ένας «αχταρμάς» μουσικός, σαν ένα λεύκωμα!

ΟΞ: Ποιός έγραψε τους στίχους στο μοναδικό «τραγούδι» της συλλογής, τον Ίτυ;

ΕΣ: Η σκηνοθέτης Ειρήνη Χαλκιά

ΟΞ: Σε ποιό όργανο συνέθεσες τα κομμάτια;

ΕΣ: Σπάνια γράφω σε άλλο όργανο εκτός πιάνου.

ΟΞ: Υπήρξε ερωτισμός, ερωτική διάθεση, ή ερωτική έμπνευση σε κάποιο από αυτά;

ΕΣ: Η μουσική είναι έρωτας. Τελεία.

Αξίζει να αναφερθεί ότι το εξώφυλλο επιμελήθηκε η Ελένη Τριανταφυλλοπούλου και την πολύ εμπνευσμένη ενορχήστρωση έκανε ο ταλαντούχος αλλά σεμνός Ορέστης Ζαφειρόπουλος, γνωστός τσελίστας. Τραγούδησαν οι Λουκάς Πανουργιάς, Μαρία Βλαχοπούλου & Δήμητρα Τσίγκα. Έπαιξαν η μουσικοί: Ζαφειρόπουλος Ορέστης βιολοντσέλλο και φλογέρα, Ζαφειρόπουλος Οδυσσέας βιολί, Γιαννακάκης Παναγιώτης πιάνο, Γαλατσινός Μαρίνος κλαρινέττο & φλάουτο, Ντιμιτρίγιεβα Γιασμίνα ακκορντεόν.

Παρουσίαση μουσικής

329. Η μοναξιά

Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ

Εκδ. Ύψιλον  2006

Το συγκεκριμένο κομμάτι, εξαιρετική σύνθεση του φίλου της «Μενεστρέλλων Πολιτείας» Τάσου Ρωσόπουλου, είναι ηχογραφημένο στον συμπαγή δίσκο ακτίνας που συνοδεύει το βιβλίο «Η μέθοδος των τριών».

Η έκδοση (βιβλίο + δίσκος) αναπτύσσει σε τρεις ενότητες το θέμα του Ορφέα και της Ευρυδίκης. Την φροντίδα του κειμένου επιμελείται ο ποιητής και μεταφραστής Γιώργος Κοροπούλης,

Στο 1^ο μέρος με αρχαίους Έλληνες ποιητές (Σαπφώ, Ήριννα, Θεόκριτος), με λατίνους & ιταλούς ποιητές (Οβίδιος, Βιργίλιος, Δάντη, Λεοπάρντι) και με στίχους του Σίλλερ, του Προπέρτιου και του Γκαίτε.

Στο δεύτερο υπάρχει το "Ρέκβιεμ για μια φίλη" του Ράινερ Μαρία Ρίλκε, το οποίο μετέφρασε και διαβάζει ο Γιώργος Κοροπούλης. Το ντύνει η μουσική σύνθεση του Τάσου Ρωσόπουλου με τίτλο "Νωρίς αύριο το πρωί".

Το έργο κλείνει με τη "Μοναξιά" ένα ποίημα του Ρίλκε σε μετάφραση Άρη Δικταίου, που ερμηνεύει η Ελευθερία Αρβανιτάκη.
Μοναξιά

Η μοναξιά, είναι σαν τη βροχή

από τη θάλασσα προς τα βράδια ανεβαίνει

από τους κάμπους που μακρινοί είναι και χαμένοι

πάει προς τον ουρανό, όπου πάντα κατοικεί

κι από τον ουρανό πέφτει στην πόλη σαν βροχή.

Μες στις αβέβαιες ώρες προς το πρωί

όταν οι δρόμοι όλοι στο σπίτι σε γυρίζουν

όταν τα σώματα που δεν βρήκαν τίποτα χωρίζουν

θλιμμένα κι απογοητευμένα

κι ακόμη όταν οι άνθρωποι ο ένας τον άλλονε μισούνε

πρέπει στο ίδιο κρεβάτι κι οι δυό να κοιμηθούνε

πάει τότε η μοναξιά που παν κι οι ποταμοί.

Παρουσίαση μουσικής

328. Με διώξαν με κλωτσιές απ’ το σχολειό

Ο ΜΙΧΑΛΗΣ Ο ΣΦΥΡΙΧΤΡΑΣ
CBS, 1979

Ο Νίκος Κυπουργός, αγαπημένος κάτοικος της «Μενεστρέλλων Πολιτείας» συνέθεσε το 1979 τη μουσική για την θεατρική παράσταση της παιδικής σκηνής της Ξένιας Καλογεροπούλου «Ο Μιχάλης ο σφυρίχτρας». Ήταν ο 4^ος δίσκος του, και από τότε διαφενόταν η μουσική ιδιοφυία του δημιουργού.  Τους στίχους των τραγουδιών έγραψε η Εύα Κυριαζή και έπαιζαν οι μουσικοί: Δημήτρης Βράσκος (βιολί, μαντολίνο), Σπύρος Καζιάνης (φαγκότο), Γιώργος Καραγιάννης (κλαρινέτο), Γεράσιμος Ρουμόνδης (τρομπέτα), Τάσος Σούτης (κοντραμπάσο), Αλέξανδρος Χρηστίδης (κρουστά). Το συγκεκριμένο τραγούδι θα μπορούσε να έχει τίτλο: «Με διώξαν με κλωτσιές απ’ το σχολειό» και αφιερώνεται σε όλα τα πιτσιρίκια που σε λίγο θα ξαναβρεθούν στα σχολεία.
Μας διώχνουν απ’ το σπίτι το παλιό

και πήραμε το έρμο μονοπάτι,

που βγάζει σ’ ένα δρόμο σκοτεινό

κι αφήσαμε στον νοικοκύρη το γινάτι.

Βαλίτσες, καναπέδες και κομό,

ζακέτα κρεμασμένη στην κρεμάστρα.

Κι οι τεντζερέδες λένε τον καϋμό

σ’ ένα κρεβάτι πούχει σκέπασμά του τ’ άστρα.

Θ’ αλλάξουν τα παιδιά τώρα σχολειό,

θα βρούμε και γειτόνους μ’ άλλη φάτσα,

μπακάληδες, μανάβηδες σωρό

και θάναι μακριά του ταξιδιού η πιάτσα.

Με διώξαν με κλωτσιές απ’ το σχολειό

και πήρα τα βιβλία μου στον ώμο

και κάνει θλιβερό το γυρισμό

το παιδομάνι που συνάντησα στον δρόμο.

Θρανία, κιμωλίες και στυλό,

σφενδόνα κρεμασμένη στο ζωνάρι

με χάσανε για πάντα και θρηνώ,

γιατί την τεμπελιά μου πήρανε χαμπάρι.

Ποιός δάσκαλος καλός θα με δεχτεί,

που δε θα συζητάει με χαστούκια,

που θάχει την καρδιά του ανοιχτή

κι όχι κλεισμένη σαν τα γέρικα σεντούκια;

Παρουσίαση βιβλίου

Πολύπους ίππος

Κανδηλώρου Καίτη

Προσωπική έκδοση, 2009

Η Καίτη Κανδηλώρου εξέδωσε δύο χρόνια πριν πεθάνει ένα μικρό βιβλίο που περιέχει επιλογή από ποιήματα και στιχάκια που έγραφε κατά καιρούς, από το 1947 ως το 2009.

Το βιβλίο δεν πωλείται επί χρήμασι, αλλά προσφέρεται.

Ακολουθούν μερικά κομμάτια, άλλα σκωπτικά, αλλά τραγικά, αλλά όλα μελαγχολικά.

«Εγώ, ο παλιάτσος».

Ένα θέατρο στήνω στις πλατείες, στους δρόμους,

αιωνόβια όντα με κρατάνε στους ώμους,

μια μάσκα σκεπάζει τον μεγάλο μου πόνο

κι ένα ψεύτικο γέλιο στην μορφή μου καρφώνω.

Δεν ακούγεται ήχος μιας γλυκιάς μελωδίας,

του χορού μόνο λόγια μιας παλιάς τραγωδίας.

Θεατές δεν υπάρχουν και ο χώρος αδειάζει

η δικιά μου η μάσκα τα παιδιά τα τρομάζει.

Παραδίδω τα όπλα και τα χέρια σηκώνω,

ίσως χρέη παλιά μου στα στερνά μου πληρώνω.

Σαν παλιάτσος γελάω, την παράσταση κλέβω,

το δικό μου το πτώμα απ’ την πίστα μαζεύω.

«Οργή λαού»

Στις σκοτεινές  μας μέρες τις φριχτές

Σαν ποδοβολητό αλόγων αφηνιασμένων

Καλπάζει η οργή των πεινασμένων

Στις σκοτεινές  μας μέρες τις φριχτές

Κραυγές και θρήνοι ακούγονταν παντού

Μένουν κλειστά τ’ αυτιά ενός σατράπη

Στον πόνο και τον μόχθο του εργάτη

Κραυγές και θρήνοι ακούγονταν παντού

Σ’ έναν αγώνα άδικο σκληρό

Τραβάει ο φτωχός τον Γολγοθά του

Σφίγγοντας την ελπίδα στη γροθιά του

Σ’ έναν αγώνα άδικο σκληρό

Μα δεν θ’ αργήσει ο ήλιος να φανεί

Κι η λευτεριά μαζί του θ’ ανατείλει

Στην λησμονιά τον τύραννο να στείλει.

Ναι ! Δεν θ’ αργήσει ο ήλιος να φανεί

1947

«Κλείνω τα μάτια και κοιτώ»

Κλείνω τα μάτια και κοιτώ

του κόσμου το σκοτάδι.

Απλώνω χέρια και ψυχή

μες’ στην απέραντη σιωπή

και βρίσκομαι στον Άδη.

Τώρα τη μάσκα μου πετώ,

στα δόντια το μαχαίρι,

σκίζω τους δείκτες του καιρού,

τον ήλιο του καλοκαιριού,

πηγαίνω σ’  άλλα μέρη.

Ζεσταίνετ’ η καρδιά

κι η πούλια βγαίνει.

Έναν παράδεισο

η μοίρα υφαίνει.

1958

«Τίποτα»

Στην άκρη του κενού εστάθηκα,

ξεχάστηκα.

Δεν είχα τίποτα να περιμένω.

Στο άδειο μου το σήμερα εχάθηκα,

Στοχάστηκα,

το αύριο πισθάγκωνα δεμένο.

2009