26 Απρ 2012


Παρουσίαση βιβλίου
Το "Εγωιστικό γονίδιο"
Ρίτσαρντ Ντόκινς
Εκδ. Κάτοπτρο, 2008

Η εναργής ερμηνεία της ζωής από τη σκοπιά του γονιδίου, με πρόζα διαυγή, συγκέντρωσε τα νήματα της σκέψης για το χαρακτήρα της φυσικής επιλογής σε ένα εννοιολογικό πλαίσιο με βαθιές προεκτάσεις όσον αφορά την κατανόηση της εξέλιξης.
Διανοητικά αυστηρό, εντούτοις γραμμένο σε μη τεχνική γλώσσα, το "Εγωιστικό γονίδιο" θεωρείται ευρέως ως ένα αριστούργημα επιστημονικής γραφής.
Το βιβλίο αυτό περιγράφει με εξαιρετική μαεστρία μια νέα όψη της θεωρίας της εξέλιξης. Φέρει εις πέρας το φαινομενικά ακατόρθωτο έργο της χρησιμοποίησης απλής, μη τεχνικής γλώσσας στην παρουσίαση ορισμένων δυσνόητων και εν μέρει μαθηματικών θεμάτων της πρόσφατης εξελικτικής σκέψης. Αυτά, ιδωμένα επιτέλους στο πλήρες εύρος τους, μέσα από αυτό το βιβλίο, θα ξαφνιάσουν και θα αναζωογονήσουν ακόμη και ερευνητές βιολόγους οι οποίοι ίσως νόμιζαν ότι τα γνώριζαν ήδη.
Πριν από 32 χρόνια ο νεαρός τότε λέκτωρ Ζωολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Ρίτσαρντ Ντόκινς (Richard Dawkins) συνέγραψε ένα βιβλίο το οποίο έμελλε όχι μόνο να προκαλέσει αντιδράσεις στην επιστημονική κοινότητα αλλά να ανοίξει και μια διαμάχη η οποία συνεχίζεται ως τις ημέρες μας. Ξεκινώντας από τον τίτλο που, όπως παραδέχεται στην εισαγωγή της επετειακής έκδοσης και ο ίδιος ο συγγραφέας, είναι μάλλον προκλητικός και συνεχίζοντας με το εξίσου προκλητικό περιεχόμενο, το βιβλίο μοιάζει με μανιφέστο. Τι διακηρύττει αυτό; Πολύ συνοπτικά ότι η εξελικτική διαδικασία ασκείται σε επίπεδο γονιδίων και όχι ατόμων ή ειδών, όπως υποστηρίζουν οι επικριτές του Ντόκινς. Μα, θα μου πείτε, είναι αυτή η ιδέα τόσο επαναστατική ώστε να προκαλέσει τη χρονίζουσα διαμάχη μεταξύ των επιγόνων του Δαρβίνου; Και μόνο το γεγονός της διάρκειας αυτής της διαμάχης, η οποία είναι στην ουσία ένας εμφύλιος πόλεμος μεταξύ νεοδαρβινιστών, δείχνει πως είναι.
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι ο Ντόκινς δεν υποστήριξε κάτι εντελώς καινούργιο για την εποχή του αλλά η πρόζα που χρησιμοποίησε δεν λειτούργησε καθόλου κατευναστικά. Είναι γενικώς αποδεκτό ότι ο συγγραφέας διαθέτει το χάρισμα της γραφής και πως η ικανότητά του να περνά δύσκολα επιστημονικά μηνύματα στους μη ειδήμονες είναι αξεπέραστη... Το χάρισμα όμως αυτό ίσως και να παρέσυρε τον Ντόκινς σε ευφυολογήματα και μεταφορές που παρεξηγούνται. Είναι χαρακτηριστική η κατάφαση στο τέλος του δευτέρου κεφαλαίου (όπου εξιστορείται η απαρχή της ζωής και η δημιουργία των αυτοαναπαραγομένων μορίων): «Τώρα ονομάζονται γονίδια και εμείς δεν είμαστε παρά οι μηχανές επιβίωσής τους».
Ακόμη όμως και χωρίς τη δεδομένη πρόζα το βιβλίο του Ντόκινς θα ήταν προκλητικό: όσο ήπια και αν εκφραστεί το ότι είμαστε απλώς μηχανές επιβίωσης των γονιδίων μας (τα οποία μας καθοδηγούν σε συμφέρουσες γι' αυτά επιλογές), αυτομάτως παραδεχόμαστε ότι η ελεύθερη βούληση πάει περίπατο! Και δεν είναι μόνο αυτό: πώς θα μπορούσε να εξηγηθεί η αλτρουιστική συμπεριφορά, όπου το άτομο θυσιάζεται για το καλό του συνόλου, παίρνοντας μαζί και τα γονίδιά του; Τα θέματα του αλτρουισμού και της ελεύθερης βούλησης ήταν κατά κύριο λόγο αυτά που δημιούργησαν τη διαμάχη, η οποία ακριβώς λόγω της φύσης των θεμάτων αυτών έλαβε φιλοσοφική χροιά μεταξύ των νεοδαρβινιστών μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου.
Για να αντιληφθεί κανείς το πώς ξέσπασε αυτός ο εμφύλιος πόλεμος και γιατί έλαβε τέτοιες διαστάσεις δεν θα πρέπει να αγνοήσει τη χρονική περίοδο στην οποία εκδίδεται το βιβλίο: είναι μια περίοδος μεγάλης φόρτισης, κυρίως για την αμερικανική διανόηση, η οποία αντιδρά στον πόλεμο του Βιετνάμ και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε θέματα που μπορεί να δώσουν αφορμές για ρατσιστικές πρακτικές…
Το Εγωιστικό γονίδιο αποτελεί κλασικό ανάγνωσμα και πως κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ενδιαφέρεται για τα της εξέλιξης χωρίς να το έχει διαβάσει.
(Κείμενο Σουφέρη Ιωάννα ΤΟ ΒΗΜΑ SCIENCE 2008)

22 Απρ 2012


Παρουσίαση μουσικής
264. Το τέρας
ΑΛΑΝΤΙΝ... ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ ΟΙ ΕΥΧΕΣ ΣΟΥ
Universal 2002

Οι ΟΝΑΡ αποτελούνται από την Πένυ Ραμαντάνη και τον Λευτέρη Πλιάτσικα. Το κομμάτι «Το τέρας», σύνθεση και λόγια του Λ. Πλιάτσικα, είναι από τον 4ο δίσκο τους.

Το τέρας
Βγαίνει ένα τέρας μαγικό
από τα βάθη του μυαλού σου.
Και κάνει σκόνη ό,τι βρει,
ό,τι κι αν θέλεις το σκοτώνει.
Σου δίνει πάθος για αρχή
κι η πιο γλυκιά σου επιθυμία
γίνεται αστεία.
Τρώει και πίνει μέσα σου,
φωνάζει όταν θα μεθύσει,
χορό θ' αρχίσει.
Κι όταν μεγαλώσει, θα σταθεί μπροστά
θα πάρει τη μορφή σου,
θα σ' έχει από κοντά.
Κίτρινες οι σκέψεις του κι ίσως να σου πει
δικέ μου ό,τι βλέπεις είσαι εσύ.

13 Απρ 2012

Παρουσίαση μουσικής
263. Σαν θα 'ρθει το δειλινό
ΜΠΑΛΛΑΝΤΕΣ
PHILIPS 1965, MERCURY 1996



12/12



Ένας δίσκος μύθος, όπως και ο δημιουργός του Γιώργος Ρωμανός.
Δώδεκα τραγούδια του Γιώργου Ρωμανού με στίχους του ίδιου και του Περικλή Θαλασσινού, ένα τραγούδι με στίχους του Μάνου Χατζιδάκι & ένα σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου.
Την Πειραματική Ορχήστρα Αθηνών αποτελούν οι Δημήτρης Φάμπας & Γεράσιμος Μηλιαρέσης (κιθάρες), Ανδρέας Ροδουσάκης (μπάσο), Νίκος Γκίνος (φλάουτο, κλαρίνο), Δημήτρης Βράσκος (βιολί) & Δήμος Μούτσης (φυσαρμόνικα). Την ορχήστρα διευθύνει ο Μάνος Χατζιδάκις, Απίστευτη σύμπραξη κορυφαίων ! Πόσοι αλήθεια νεο-νεο-έλληνες γνωρίζουν αυτόν τον δίσκο;
Το συγκεκριμένο κομμάτι, που επελέγη δύσκολα μέσα στο μικρό αυτό σεντούκι με θησαυρούς, έχει τίτλο: «Σαν θα 'ρθει το δειλινό». Μουσική, στίχοι, ερμηνεία Γιώργος Ρωμανός.

Σαν θα 'ρθει το δειλινό
τ' αστεράκια τα καημένα
βγαίνουνε στον ουρανό
σαν κεράκια ξεχασμένα.
Κοιμάται στ’ άστρα ο ουρανός
μέχρι να 'ρθει ο Εσπερινός.
Κι όταν θα 'ρθει κάποια αυγή
που ο ήλιος δεν θα βγει,
τ' αστεράκια τα καημένα
θα φωτίσουν το πρωί.
Θα μείνει στ' άστρα ο ουρανός,
θα μείνει αιώνια ο Αυγερινός.
Σαν θα 'ρθει το δειλινό,
θα χαθώ στον ουρανό.

7 Απρ 2012

Παρουσίαση μουσικής
262. Captain Hook
ΔΥΟ ΜΟΥΣΙΚΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ
LYRA 2008



Ο Θανάσης Δρίτσας είναι καρδιολόγος και συνθέτης. Τα «Δύο μουσικά παραμύθια» είναι ένα έργο για αφηγητή και σύνολο μουσικής δωματίου. O «Πήτερ Παν» του James Barry σε απόδοση & αφήγηση του συνθέτη, εμπλουτίζεται με τα μουσικά του θέματα που ερμηνεύουν οι μουσικοί του συνόλου Music Therapy Ensemble (Μαριλένα Δωρή φλάουτο, Οδυσσέας Κορέλης α' βιολί, Δημήτρης Αγγελίδης β' βιολί, Αλέξανδρος Παπανικολάου βιόλα, Βαγγέλης Νίνα τσέλο).
Τα «Δύο μουσικά παραμύθια» απευθύνονται σε παιδιά αλλά και ευαίσθητους ακροατές κάθε ηλικίας, μια που η ευαισθησία στην τέχνη δεν μοιάζει ευτυχώς ν’ αποτελεί προνόμιο κάποιας ηλικίας. Η αφήγηση με τη βοήθεια της μουσικής, επιθυμεί να ξαναφέρει στο προσκήνιο τη μαγεία του παραμυθιού, όπως ακριβώς τα έλεγαν οι γιαγιάδες που μεγάλωσαν παιδιά κι εγγόνια με παραμύθια. Ο Πήτερ Παν είναι το αιώνιο παιδί που ταξιδεύει με μια μικρή παρέα στη χώρα του Ποτέ- Ποτέ. Εκεί παρακολουθούμε να ζωντανεύουν μέσα από την αφήγηση Ινδιάνοι, Πειρατές, Γοργόνες και ο αδίστακτος Κάπταιν Χουκ, εχθρός του Πήτερ Παν και των παιδιών. Μια πτήση στον κόσμο της ονειροφαντασίας. Το συγκεκριμένο ορχηστρικό κομμάτι με το υπέροχο μέρος για βιολοντσέλο είναι απόσπασμα από τον Κάπταιν Χουκ.

1 Απρ 2012

Παρουσίαση μουσικής
261. Πρωινό που ξυπνώ
ΕΙΜΑΙ ΖΕΝ ΚΑΙ ΜΕ ΤΑΡΑΖΕΙΣ
YAFKA RECORDS 2011




Στα 15 τραγούδια του δίσκου, οι δημιουργίες του Ηλία Βαμβακούση εναλλάσσονται με αυτές της Παυλίνας Κωνσταντοπούλου, συνθέτοντας ένα ψηφιδωτό αντιθέσεων. Οι συνθέσεις του πρώτου αντλούν στοιχεία από την παραδοσιακή μουσική ... με τζαζ πινελιές, ενώ η δεύτερη παραδίδει καθαρόαιμες, λυρικές μπαλάντες... Οι δυο τους καταθέτουν άρτιες και εκφραστικές ερμηνείες... Η στιχουργική του δίσκου είναι πότε μελαγχολική και πότε αυθόρμητα παιχνιδιάρικη, με μία συνεχή εναλλαγή ποιητικών εικόνων. Τέλος, εξαιρετικού γούστου είναι τα σκιτσάκια της Τζάνις Ραφαηλίδου που συνοδεύουν το ένθετο και που με χιούμορ και τρυφερότητα περιγράφουν ιστορίες καθημερινής τρέλας από την παραγωγή του δίσκου. Συνολικά, μία γενναιόδωρη και εξαιρετικά εμπνευσμένη δουλειά δύο νέων ανθρώπων ...
(Αποσπάσματα από κείμενο του φίλου Ηρακλή Οικονόμου, Εφημερίδα Η ΕΠΟΧΗ - "Οι ακροάσεις της Εποχής").
Το συγκεκριμένο κομμάτι έχει τίτλο «Πρωινό ξύπνημα». Μουσική, στίχοι, ερμηνεία Παυλίνας Κωνσταντοπούλου.

Πρωινό που ξυπνώ σ’ αυτό το σπίτι το άδειο
σε φαντάζομαι πίνεις μαύρο ζεστό καφέ.
Θέλω να μπω κι εγώ στης ζωής σου το στάδιο
οπαδός μεθυσμένος στα όχι και στα ναι.
Τα βράδια ανάβω κεριά για να φωτίζουν
τις ώρες πούσαι μακριά να σε παρηγορούν.
Κι όταν οι δρόμοι αδειάζουν θα μυρίζουν
λεμονανθοί στα μαλλιά σου ήλιοι να φωτούν.
Σαν αέρας γυρνώ τις σελίδες στο χρόνο
κι είναι το φύσηγμα σαν καπνός και σαν προσευχή.
Την σιωπή τη σκορπώ στο δικό σου τον Κρόνο.
Πόσα χρώματα ανθίζουν μόνο σε μια ευχή.