Τέλος της 13ης ενότητας. Μερικά στατιστικά στοιχεία για την «Μενεστρέλλων Πολιτεία». Στο πρώτο 6μηνο κατεγράφησαν 1700 επισκέψεις από 20 χώρες του πλανήτη. Εκτός από την Ελλάδα κυκλοφορούν μεταξύ μας περιηγητές από Γερμανία, Βρετανία, ΗΠΑ, Γαλλία, Καναδά, Κύπρο κλπ. Δεν επιδιώκουμε την «δημοφιλία», αλλά τις επιλεκτικές επισκέψεις των αρίστων. Ελιτιστές εσμέν αλλά ανοικτοί σε ανοικτά μυαλά.

Παρουσίαση μουσικής
52. Το στερνό νανούρισμα
EROS Y MUERTE
NAIVE 2007

3/5

Ενδιαφέρουσα συλλογή τραγουδιών της Αγγελικής Ιονάτου. «Υπάρχει κάτι πιο όμορφο από το να φέρνεις την ποίηση στον δρόμο; Μόνο η μουσική μπορεί να το κάνει αυτό», λέει η ίδια. Εγκατεστημένη εδώ και δύο δεκαετίες στη Γαλλία, όπου μελοποιεί ποίηση – ελληνική πρωτίστως – κοινωνώντας την στο γαλλόφωνο κοινό. «Η μουσική μας βυθίζει σε συναισθηματισμό και αυταρέσκεια. Ενώ η ποίηση είναι σιωπηλή και ηχεί μέσα μας με άλλο τρόπο. Με παρηγορεί όταν βλέπω την ποίηση να αντιστέκεται στον εκφυλισμό, στη χυδαιότητα της γλώσσας». Το συγκεκριμένο κομμάτι ερμηνεύει, όπως όλα άλλωστε, η ίδια η συνθέτις, έχει τίτλο «Ο μαύρος καβαλάρης» και είναι από το ποίημα «Ο τάφος» του Κωστή Παλαμά, που έχει ξαναπαρουσιαστεί (αριθμός ανάρτησης 10) σε άλλη μουσική σύνθεση.
Στο ταξίδι που σε πάει
ο μαύρος καβαλάρης
κοίταξε από το χέρι του
τίποτε να μην πάρης.
Κι αν διψάσης, μην το πιής
από τον κάτω κόσμο
το νερό της αρνησιάς,
φτωχό κομμένο δυόσμο !
Μην το πιής, κι’ολότελα
κ’ αιώνια μας ξεχάσεις.
Βάλε τα σημάδια σου
το δρόμο να μη χάσης.
Κι όπως είσαι ανάλαφρο
μικρό σαν χελιδόνι
κι άρματα δε σου βροντούν
παλλικαριού στη ζώνη
Κοίταξε και γέλασε
της νύχτας το σουλτάνο,
γλίστρησε σιγά κρυφά
και πέταξ’ εδώ πάνω.
Και στο σπίτι τ’ άραχνο
γυρνώντας, ω! ακριβέ μας
γίνε αεροφύσημα
και γλυκοφίλησέ μας.

Παρουσίαση μουσικής
51. Το ποτάμι
ΠΑΙΔΙ ΤΗΣ ΓΗΣ
LYRA 1995

8/10
Το 1966, ο Χατζιδάκις εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή, «Μυθολογία», η οποία περιέχει οκτώ ενότητες με 25 ποιήματα, δέκα εκ των οποίων, επέλεξε το 1977 να μελοποιήσει ο συνθέτης και δεξιοτέχνης της κιθάρας, Νότης Μαυρουδής. Η ενορχήστρωση είναι λυρική όπως και οι στίχοι του Μάνου. Δεσπόζει η κιθάρα και ακολουθούν οι ήχοι του βιολιού, του βιολοντσέλου, της άρπας, του μπάσου, του μαντολίνου, των κρουστών, αλλά και ενός διακριτικού κλαρίνου. Το κυρίαρχο στοιχείο των μελοποιημένων ποιημάτων είναι η λέξη και η έννοια «παιδί». Ο Μαυρουδής έδειξε ξεκάθαρα τις μουσικές καταβολές του από τον ποιητή-συνθέτη και προσέφερε ένα άκουσμα που το χαρακτηρίζει η ευγένεια, ο λυρισμός και η παιδεία. Δίσκος αισθητικής μιας άλλης εποχής, που και μόνο από την παρουσία του Μάνου Χατζιδάκι στη θέση του μελοποιημένου και όχι του μελοποιητή, αποκτά διαχρονική αξία. Το συγκεκριμένο κομμάτι ερμηνεύει ο Ηλίας Λιούγκος.
Το ποτάμι
Εκεί κάτω στο ποτάμι
ζούνε δυο μικρά παιδιά.
Τόνα βλέπει δεν ακούει
τ' άλλο ακούει μα δε βλέπει
και τα δυο ξέρουν πως πρέπει
να 'χουν μόνο μια καρδιά.
Εκεί κάτω στο ποτάμι
τα παιδιά μένουν παιδιά.
Το ποτάμι όλο γεμίζει
και τη θάλασσα ποτίζει.
Εκεί κάτω στο ποτάμι
ζει μια δύστυχη τρελή
π' αγαπούσε ένα πουλί.
Το παιδί που δεν ακούει
της σκοτώνει το πουλί
κι από τότε δε γνωρίζει
πως την βλέπει το ποτάμι
σαν γυναίκα ή σαν πουλί;
Το ποτάμι όλο γεμίζει
κι απ' τη θλίψη ξεχειλίζει.
Εκεί κάτω στο ποτάμι
ζούσ' ο κύριος Δικαστής.
Κυνηγούσε τα θηρία
κι αγαπούσε μια Κυρία
ως την ώρα που η τρελή
πνίγει την μικρή Κυρία
που τη νόμισε παιδί.
Κ' έτσι ο Δικαστής μονάχος
προτιμά να σκοτωθεί.
Εκεί κάτω στο ποτάμι
θάψανε το Δικαστή.
Το ποτάμι όλο γεμίζει
και την πίκρα μου ποτίζει.
Εκεί κάτω στο ποτάμι
ζει μια νύφη ερημική,
που σαν τέλειωσεν ο γάμος
έφυγε ο γαμπρός το βράδυ
και δεν ήρθε την αυγή.
Έτσι η νύφη στολισμένη
εκεί κάτω στο ποτάμι
έγινε κι αυτή κραυγή.
Το ποτάμι όλο γεμίζει
και το στήθος μου ξεσκίζει.
Εκεί κάτω στο ποτάμι
ζουν τρεις γέροι μοναχοί
δεν μιλάν δεν τραγουδάνε
δεν πεινάν ούτε διψάνε
μόνο κλαιν και προσκυνάνε
τα χορτάρια και ζητάνε
απ' το χώμα μιαν ευχή.
Μα εκεί κάτω στο ποτάμι
δε φυτρώνει η προσευχή.
Το ποτάμι όλο γεμίζει
και τη θάλασσα ποτίζει.

Παρουσίαση μουσικής
50. Το τραγούδι των σειρήνων
Παράρτημα Α΄
POLYGRAM 1996

6/8

Μια συλλογή με παλαιότερες μουσικές από το θέατρο και τον κινηματογράφο του Διονύση Σαββόπουλου, τραγουδοποιού και ερμηνευτή των "δικών του στιχηρών ιδιομέλων", όπως λέει ο ίδιος". Oι πρωτότυπες μουσικές αυτών των έργων είχαν χαθεί. Eυτυχώς όμως βρέθηκαν κάποιες ηχογραφήσεις των παραστάσεων στα χέρια ενός φανατικού συλλέκτη ήχου ύστερα από αγγελία σε εφημερίδα. Πάνω σε αυτές τις ηχογραφήσεις δούλεψαν ο Σαββόπουλος και οι συνεργάτες του και ανασύστησαν το μουσικό πνεύμα και τον ήχο των παραστάσεων
Το συγκεκριμένο κομμάτι είναι από αυτά που είχε γράψει ο Σαββόπουλος για τη θεατρική παράσταση "Oδυσσεβάχ", παιδικό έργο (για μεγάλους;) της Ξένιας Kαλογεροπούλου σε σκηνοθεσία του Σταμάτη Φασουλή, που ανέβηκε στο θέατρο "Aθηνά" το 1981, και το ερμηνεύει η Ελευθερία Αρβανιτάκη.
Το τραγούδι των σειρήνων
Τα νερά φωτίστηκαν κι όλα τα φεγγάρια
που μικρός λαχτάρισες γλιστρούνε
στα δικά μας μαξιλάρια.
Ταξιδιώτη, αν ζητάς τη μικρή σου χώρα,
φέγγει εδώ λαμπρότερη απ΄ ό,τι
στων ονείρων σου την ώρα.
Άκου, άκου, άκου, άκου. Έλα, έλα, έλα, έλα.
Οι γοργόνες σε καλωσορίζουν,
κόψε τους δεσμούς που σε γυρίζουν.
Ψέμα είν' η πατρίδα.
Ψέμα είν' η πατρίδα
και μια τρέλα. Έλα!
Χρόνος δεν υπάρχει εδώ, δεν υπάρχει πόνος,
μόνο μια τρελή χαρά που μέσα της
ποτέ δεν θα είσαι μόνος.
Σαν παιχνίδι πλούσιο που όλο ξαναρχίζει,
δίχως της φωλιάς το βάρος
αιώνια η ζωή σου θα κερδίζει.
Άκου, άκου, άκου, άκου. Έλα, έλα, έλα, έλα.
Οι γοργόνες σε καλωσορίζουν,
κόψε τους δεσμούς που σε γυρίζουν.
Ψέμα είν' η πατρίδα.
Ψέμα είν' η πατρίδα
και μια τρέλα. Έλα!
Ιθαγδάτη, νησάκι που ανεβαίνει στην πηγή.
Ιθαγδάτη, δεν έχω εγώ
άλλο φως και άλλον οδηγό.

Παρουσίαση βιβλίου
Μια ενοχλητική αλήθεια
Al Gore
Εκδ. Καθημερινή 2007

Μια παγκόσμια προειδοποίηση από τον πρώην αντιπρόεδρο των Η.Π.Α. Ο πλανήτης Γη υπερθερμαίνεται. Οι συνέπειες αναμένονται καταστροφικές. Ο άνθρωπος βρίσκεται αντιμέτωπος με τη μεγαλύτερη απειλή για τον πολιτισμό του από καταβολής κόσμου. Οι αποδείξεις γι' αυτό είναι επαρκείς. 2.000 επιστήμονες από 100 χώρες, που εργάζονται πάνω από 20 χρόνια, στο μεγαλύτερο πρόγραμμα επιστημονικής συνεργασίας που έχει γίνει ποτέ, κατέληξαν σε συμπεράσματα τα οποία δεν επιδέχονται αμφισβήτηση. Αν δεν κάνουμε κάτι τώρα, όλοι μαζί, πολύ σύντομα ο πλανήτης δε θα είναι κατοικήσιμος. Πολύ περισσότερο από επιστημονικό ή πολιτικό, το πρόβλημα είναι ηθικό. Προστατεύοντας τη Γη, προστατεύουμε το μέλλον των παιδιών μας. Αυτή είναι η αλήθεια, που για πολλούς είναι ενοχλητική. Ένα βιβλίο ίσως λίγο απλοϊκό και απλουστευμένο για τους ευαισθητοποιημένους με τα οικολογικά, που όμως έχει αξία γιατί προσεγγίζει ένα θέμα από την μεριά μερικών Αμερικανών που επιτέλους ξυπνάνε από τον λήθαργο της αυτάρεσκης ευημερίας τους.

Παρουσίαση μουσικής
49. Παιχνίδι 3ο
ΔΙΟΣΗΜΕΙΑ
Κέδρος 2006


Μια σπηλιά στο βουνό Ζας της Νάξου, οι σημειώσεις ενός άγγλου περιηγητή και ο μύθος της γέννησης του Δια έγιναν η αφορμή για μια τρισυπόστατη καλλιτεχνική συνεύρεση: του ζωγράφου Μίλτο Παντελιά, της γλύπτριας Ειρήνης Γκόνου και του συνθέτη Μιχάλη Ανδρονίκου. Στο συγκεκριμένο «παιχνίδι» κιθάρα παίζει ο Θωμάς Δημητρακόπουλος.

Τέλος της 12ης ενότητας. Αισθάνομαι συλλέκτης ψάχνοντας άξια κομμάτια και ανθρώπους για την «Μενεστρέλλων Πολιτεία». Μάλιστα, με δεδομένη την κατάργηση-απόσυρση από την κυκλοφορία των ποιοτικών εκδόσεων ελληνικής μουσικής από τις πολυεθνικές που αγόρασαν τις ελληνικές δισκογραφικές, ο σωστός όρος είναι τυμβωρύχος. Σας συνιστώ ανεπιφύλακτα να σπεύσετε να αγοράσετε όποιο δίσκο βρήκατε ενδιαφέροντα γιατί σε λίγο ούτε στην πλατεία Αβυσσινίας δεν θα υπάρχει.

Παρουσίαση μουσικής
48. Ρορορι
ΤΟ ΦΙΛΙ ΜΟΥ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙ
EROS MUSIC 2002

5/14

Ενδιαφέρον δίσκος του συνθέτη και τραγουδιστή Ηλία Λιούγκου γνωστού για τις "χατζιδακικές καταβολές" του. Τραγούδια με ευαίσθητες ερμηνείες και ζωντάνια, τραγούδια λυρικά κι ευαίσθητα που διηγούνται τα πάθη της ψυχής. Ο λόγος ποιητικός, ειδικά στο συγκεκριμένο τραγούδι, που έγραψε η Αγαθή Δημητρούκα και ερμηνεύει ο Βασίλης Γισδάκης.
Ρορορί
Το παιδάκι μου κοιμάται σαν πουλάκι.
Όλη μέρα τραγουδούσε Ρορορί.
Μόλις έκλεισε το ένα του ματάκι
και το άλλο να τ’ ανοίξει δεν μπορεί.
Και ρορορί και νανινά
έχει τη θάλασσα νονά
και θα του στείλει νανινά
δυό άλογα θαλασσινά.
Τόνα το λένε Κιουταχή
καβάλα φέρνει τη βροχή.
Τ’ άλλο το λένε Ομέρ Βρυώνη
και σέρνει ένα αμαξάκι χιόνι.
Το παιδάκι μου κοιμάται σαν αγέρι
Όλη μέρα τραγουδούσε Ρορορί.
Μόλις δίπλωσε το ένα του το χέρι
και το άλλο να τ’ απλώσει δεν μπορεί.
Και ρορορί και νανινά
έχει τη θάλασσα νονά
και θα του στείλει νανινά
δυό κύμματα θαλασσινά.
Τόνα Μιαούλη τόχουν πει,
τον ήλιο φέρνει με κουπί.
Τ’ άλλο του τόπανε Κανάρη
με βάρκα φέρνει το φεγγάρι.
Και ρορορί και νανινά
έχει τη θάλασσα νονά.
Και ρορορί και νανινά
καινούργια μέρα ξεκινά.

Παρουσίαση μουσικής
47. Βαρκαρόλα
45 ΧΡΟΝΙΑ- Ο ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΞΑΡΧΑΚΟΥ
EMI 2000

25/84


Αντιπροσωπευτικό απάνθισμα, που περιλαμβάνει 84 συνθέσεις από το 1962 ως το 1992 από την πλούσια μουσική «πορεία» του Σταύρου Ξαρχάκου.
Το συγκεκριμένο κομμάτι είναι από την ταινία του Ντίνου Δημόπουλου «Το ταξίδι», παραγωγή του 1962 της Φίνος Φιλμ. Πρωταγωνιστούσε η Αλίκη Βουγιουκλάκη, αφήνοντας για λίγο το νάζι της και δίνοντας μία πολύ καλή, αφαιρετική ερμηνεία.

Παρουσίαση μουσικής
46. Νανούρισμα
ΑΠΟ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΠΑΙΔΙΟΥ
Προσωπική παραγωγή 2007

11/30


Συλλογή 30 μικρών παιδικών κομματιών για πιάνο του Παναγιώτη Θεοδοσίου, πολλά υποσχόμενου νέου συνθέτη. Ο ίδιος γράφει: Η ζωή ενός παιδιού φανερώνει, αλλά και κρύβει καλά μέσα της, εικόνες και συναισθήματα, ήχους και βιώματα, ερωτήματα κι ανησυχίες. Μέρη ενός κόσμου χαμένου ίσως για πάντα, μα βαθιά φυλαγμένου στην ενήλικη ψυχή. Από την «Πρώτη Μέρα, Πρώτη Σελίδα» του ημερολογίου και τις Κυρακάτικες «Χαρούμενες Καμπάνες» ως τους «Γλυκόπικρους» χορούς του πρωινού και τη γοητευτική «Ηρεμία» ενός «Ηλιόλουστου Απογεύματος», οι σελίδες «Από το Ημερολόγιο ενός Παιδιού» ξετυλίγουν το νήμα μιας γνώριμης μνήμης, της μνήμης όλων μας.
Το συγκεκριμένο κομμάτι είναι το νανούρισμα.

Παρουσίαση βιβλίου
Αυτοβιογραφία – Τα μυστήρια της Κεφαλλονιάς
Ανδρέας Λασκαράτος
Εκδ. Ωρόρα 1992

Το βιβλίο αυτό του Ανδρέα Λασκαράτου πρωτο-δημοσιεύτηκε το 1856. Οι σκέψεις απάνω στην οικογένεια, στη θρησκεία και στην πολιτική κίνησαν αντιδράσεις, που οδήγησαν στον αφορισμό του και έθεσαν σε κίνδυνο τη ζωή του. Έφυγε για τη Ζάκυνθο με την οικογένειά του, αντιμετώπισε ξανά δυσκολίες και κατέφυγε τελικά μόνος στο Λονδίνο. Παρά τις αντιδράσεις συνέχισε να τυπώνει έργα του από την Αθήνα, την Κεφαλονιά, τη Ζάκυνθο και την Κέρκυρα, ώσπου κατηγορήθηκε για συκοφαντία του ιδεολογικού του αντιπάλου και μέλους της επίσημης εκκλησίας Λομβάρδου και φυλακίστηκε για τέσσερις μήνες.
Στο έργο του Λασκαράτου κυριαρχεί πνεύμα φιλελεύθερο, κριτικό, δηκτικό και το ύφος του συχνά γίνεται έντονα καυστικό. Συνεπής στους λόγους και τα έργα του διώχτηκε για την ελευθεροστομία του, δεν έχασε ποτέ όμως τη μαχητικότητά του.
Ακολουθούν μερικά αποσπάσματα.
Στέκω, Πανιερότατε, και παρατηρώ που οι χριστιανοί σήμερα έχουνε στην πουσνάρα τους τριώ λογώνε θρησκείες. Μια που τήνε λένε και δεν τήνε κάνουνε. Μια που την κάνουνε και δεν τηνε λένε. Και μιά που και τήνε λένε και τηνε κάνουνε. Η πρώτη είναι η θρησκεία του Χριστού, η δεύτερη του Διαόλου, η Τρίτη τση Κοιλιάς.... Η κοιλιά για το χρισατιανόνε είναι μια θεότητα της οποίας χρεωστείται μια λατρεία ξεχωριστή... Το ημερολόγιον της κοιλιάς του χριστιανού σύγκειται από σαρακοστάδες μικρές και μεγάλες, τετραδοπαράσκεβα, νηστείες πάσχατα και αρτσιβούρτσια. Ο χριστιανός πρέπει να γνωρίζει ... σε κάθε περίσταση ποιές ύλες θα βάλη μέσα στην κοιλιά του.
Είναι σαρακοστή; ... βάνει στην κοιλιά του σουπιές, φασούλια, χταπόδι, χαυγιάρι, αυγοτάραχα ... στο ύστερο κάνει το σταυρό του, ρέβεται, και ιδού έκαμε το κατά δύναμην για τη θεότητα! ... τους έρχεται ένα είδος μανίας, για την οποία τούτες τις μέρες μισούνε περσσότερο παρά ποτέ όλους τους άλλους οπού δεν είναι χτυπημένοι από την ίδια παραφροσύνη.
Είναι σήμερα Πάσχα; ... Η κοιλιά γεμίζει με χοιρίδιο, με πουτρίδα, με πήτα, με καπόνι. Εκείνος οπού την έχει, μεθάει, χορέβει και πανηγυρίζει τη χάρη της, η οποία με τόσην θρησκευτική όρεξην εδέχτηκε τα βρασμένα, τα ψημένα, τα σοφιγάδα ! Σήμερα η χριστιανική κοιλιά ανοίγεται εις όλα τα ξίγγια του μαγγελιώνε ...

Παρουσίαση μουσικής
45. Δικαίωση
ΚΕΡΚΥΡΑ 81, ΑΓΩΝΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ
MINOS-EMI 1981

16/30

O διπλός αυτός δίσκος περιλαμβάνει τα 30 τραγούδια που συμμετείχαν στον τελικό των Αγώνων Ελληνικού τραγουδιού της Κέρκυρας 1981, που οργάνωσε ο Μάνος Χατζιδάκις.
Το συγκεκριμένο κομμάτι, που απέσπασε το 1ο βραβείο, είναι σύνθεση της Ηδύλης Τσαλίκη σε ένα καταπληκτικό ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη. Το ερμηνεύει η ίδια.
Δικαίωσις
Τότε λοιπόν αδέσποτο θ' αφήσω
να βουίζει το Τραγούδι απάνωθέ μου
Τα χάχανα του κόσμου, και του ανέμου
το σφύριγμα, θα του κρατούν τον ίσο
Θα ξαπλωθώ, τα μάτια μου θα κλείσω,
και ο ίδιος θα γελώ καθώς ποτέ μου
«Καληνύχτα, το φως χαιρέτισέ μου»
θα πω στον τελευταίο που θ' αντικρύσω
Όταν αργά θα παίρνουμε το δρόμο,
η παρουσία μου κάπως θα βαραίνει
-- πρώτη φορά -- σε τέσσερων τον ώμο
Ύστερα, και του βίου μου την προσπάθεια
αμείβοντας, το φτυάρι θα με ραίνει
ωραία ωραία με χώμα και με αγκάθια.