Παρουσίαση βιβλίου
Τρουβαδούροι. Προβηγγιανοί τραγουδιστές του Μεσαίωνα
Σκιαδαρέσης Σπύρος
Εκδ. Γαβριηλίδης, 1999
Ένα μικρό δυσεύρετο
βιβλίο που περιλαμβάνει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τους περιπλανώμενους
βάρδους του Μεσαίωνα, με την γλαφυρότητα ενός «Σκιαδαρέση». Απόλυτα μέσα στο
πνεύμα της ιστοσελίδας, αν και δεν κάνει καμία αναφορά στους μενεστρέλλους, οι
οποίοι ήσαν ελαφρά προγενέστεροι των τρουβαδούρων και προέρχονταν από το
ανθρώπινο δυναμικό του «μεσαιωνικού πύργου».
Βιβλίο μόνο για
λίγους και μυημένους.
Αποσπάσματα από την
εισαγωγή του Σκιαδαρέση:
... από αυτή την
αδελφότητα των θαυματοποιών του Μεσαίωνα (σσ 11ο-12ο
αιώνα) ... ξεφύτρωσαν ποιητές ... που απετέλεσαν στη βόρεια και τη μεσημβρινή
Γαλλία μια κοινωνική ομάδα που οργανώθηκε γερά... παράτησαν τη λατινική γλώσσα
στους κληρικούς κι έγραψαν στη λαϊκή γλώσσα... όμως η έμπνευσή τους ήταν
εντελώς διαφορετική. Ενώ δηλαδή προς τα βόρεια του Λίγηρα ποταμού η ποίηση
είναι επική, προς τα νότια είναι λυρική. Έτσι την ίδια εποχή που οι ποιητές (σσ
στο βορά) υμνούσαν τα ανδραγαθήματα των ιπποτών & τις δοξασμένες μάχες, οι
τρουβαδούροι της μεσημβρινής Γαλλίας, τραγουδούσαν τη γυναίκα και τις χαρές του
έρωτα...
... Σ’ αυτή την
κοινωνία (σσ της νότιας Γαλλίας) οι γυναίκες κατείχαν σημαντική θέση και χάρις
σ’ αυτές δημιουργήθηκε ... μια αντίληψη για τον έρωτα τόσο πρωτότυπη... Η εξομοιώσει
της ερωτικής αφοσίωσης με τη φεουδαλική υποτέλεια είναι ένα από τα θέματα που
εκμεταλλεύτηκαν όλοι οι τροβαδούροι. Ο ευνοημένος εραστής γίνεται ο τυφλά αφοσιωμένος
άνθρωπος της κυράς του, της ανήκει ολοκληρωτικά...Όσο για τη φύση της αμοιβής
που περιμένουν από την κυρά που αγαπούν, οι περισσότεροι τρουβαδούροι δεν
φροντίζουν να την κρύψουν... Η καρτερική υποταγή σ’ έναν πλατωνικό έρωτα
φανερώνεται πολύ αργότερα...
... Ο χαρακτηρισμός trobadors προέρχεται από το ρήμα trobar ... που σημαίνει βρίσκω, επινοώ στη μουσική τη σημασία, δηλαδή
εμπνέομαι... και χαρακτηρίζει το συνθέτη-ποιητή... Οι ίδιοι, στο βορειο-γαλλικό
ιδίωμα ονομάζονταν τρουβέροι (trouvères).
Ως τα τέλη του 12ου
αιώνα χρησιμοποιούσαν τη λέξη Vers (στίχοι)... Η υψηλή
ποίηση είχε σαν όργανό της το Canzo… η σάτιρα το Sirventes... τα διάφορα καπρίτσια της φαντασίας τα διαλογικά είδη Tenzo και το Joc partit.
Αποσπάσματα από
τραγούδια:
[Γουλιέλμος, Κόμης του
Πουατιέ] Vers
... κι από το
φίλντισι είσαι πιο λευκή
Για τούτο η μόνη μου
αγάπη είσαι εσύ!...
[Καλόγερος του
Μοντωντόν]Τenzo
... Χμ, καλόγερε,
για αυτή τους τη μανία
θα γευτούν καμιά
χειροκωλία...
...τότε ας
βάφουνται, μα εγώ μια επιδημία
θα τους στείλω,
γέροντά μου, που γερό
θα τις πιάσει, τις
μαριόλες, κατουρλιό
και φτιασίδι δε θα
μένει σε καμία...
[Αρνώ Ντανιέλ] Canzo
... του κάκου όταν
μπροστά μου θα διαβεί
ψηλόλιγνη, ξανθή,
καμαρωτή...
[Ζιρώ ντε Μπορνεγί] Joc partit
... Ένα τραγούδι,
που καιρό
μοχθείς να γράψεις,
στο σκοτώνει στο λεφτό
με γκαριξιές
ή με βραχνές
φωνές, λυράρης
κρυωμένος που μ’ όλη τη καρδιά
του το εμπιστεύτηκες
για να το τραγουδά.
[Πιερ καρντενάλ] Sirventes
...Ιππότες στην
παλιά την εποχή,
τον κόσμο
κυβερνούσανε μ’ αντρειά.
Μα τώρα κυβερνούν με
μπαμπεσιά
οι παπάδες. Δικός τους
είν’ αυτός
ο κόσμος που τον
άδραξαν γερά,
αφού σ’ αυτούς
πιστεύει σαν χαζός...
και μια
τρουβαδούρισα
[Κοντεσσα ντε Ντι] Canzo
... κι όμως τρέλες
έχω κάμει ερωτικές
στο κρεβάτι ή και
ντυμένη, ένα σωρό.
Πως ποθώ κάποια
νυχτιά μεθυστική
μες στα μπράτσα μου να κλείσω τα γυμνά
τον ιππότη μου! Και
τι αμέτρητη χαρά
θα τον κέρναγα, αν
τη σάρκα την αβρή
του άσπρου στήθους
μου προσκέφαλο απαλό
του την πρόσφερα! κι
ακόμα την πνοή...
